VMware Snapshot Nedir?

Sanal makineler, modern IT altyapılarının temel taşlarından biridir ve VMware, bu alanda öncü bir platformdur. VMware’in sunduğu en güçlü özelliklerden biri, ‘snapshot’ özelliğidir. Bu makalede, VMware Snapshot’larının ne olduğunu, nasıl kullanıldığını ve bu özelliğin en iyi şekilde nasıl yönetileceğini detaylı bir şekilde aktarmaya çalışacağım.

VMware Snapshot Nedir?

VMware Snapshot, bir sanal makinenin (VM) belirli bir zamandaki durumunu (disk, bellek, ve aygıt yapılandırmalarını içeren) kaydeden bir özelliktir. Bu, VM’nin o andaki tam bir görüntüsünü oluşturur ve sistemde yapılan değişiklikleri geri almak için kullanılır.

Snapshot’ın Çalışma Prensibi

VMware’de snapshot oluşturulduğunda, VM’nin ana disk dosyası (VMDK) değişmez. Bunun yerine, snapshot alındıktan sonra tüm yeni disk yazımları, bir ‘delta‘ disk dosyasına kaydedilir. Bu işlem, ana diskin korunmasını sağlarken, yapılan tüm değişiklikleri detaylı bir şekilde kaydeder.

• Snapshot Oluşturma: Bir snapshot oluşturduğunuzda, VMware, o anki sanal makinenin durumunu yakalar. Bu, işletim sistemi, yüklü uygulamalar, aktif dosyalar ve sistem belleği (isteğe bağlı) dahil olmak üzere VM’nin tam bir görüntüsünü içerir.
• Disk Dosyaları: Snapshot oluşturulduğunda, VMware mevcut sanal disk dosyalarını korur ve tüm yeni değişiklikleri kaydetmek için bir “delta” disk dosyası oluşturur. Bu delta dosyası, snapshot alındıktan sonra yapılan tüm değişiklikleri içerir. Ana disk dosyası değişmeden kalır; tüm yeni yazma işlemleri delta dosyasına yönlendirilir.
• Bellek Durumu: Bir snapshot, isteğe bağlı olarak sanal makinenin bellek durumunu da içerebilir. Bellek snapshot’ı, o anki çalışan işlemler ve bellekte tutulan veriler dahil olmak üzere VM’nin tam bellek içeriğini kaydeder. Bu, VM’yi tam olarak aynı çalışma durumuna geri yüklemenizi sağlar.

• Snapshot Zinciri: Birden fazla snapshot oluşturabilirsiniz, ve her biri bir öncekinin üzerine eklenir. Bu, farklı zamanlardaki durumları saklamanıza ve ihtiyacınıza göre herhangi birine geri dönebilmenize olanak tanır. Ancak, çok fazla snapshot kullanmak performansı etkileyebilir ve disk alanını tüketebilir.

• Geri Yükleme: Bir snapshot’a geri dönmek, VM’yi o snapshot sırasında kaydedilen duruma geri yükler. Delta disklerdeki değişiklikler ana disk dosyasına uygulanır veya silinir, VM bellek durumu varsa o duruma geri yüklenir.
• Snapshot Silme: Bir snapshot’ı sildiğinizde, o anlık görüntüde yapılan değişiklikler ya ana sanal disk dosyasına birleştirilir (commit) ya da, eğer daha yeni bir snapshot varsa, o snapshot’a aktarılır. Bu işlem, disk alanını serbest bırakır ve sanal makinenin performansını iyileştirebilir.

VMware snapshot özelliği, esneklik ve hata toleransı sağlar, ancak düzenli olarak yönetilmesi ve gereksiz snapshot’ların temizlenmesi önemlidir. Snapshot’lar yedekleme olarak düşünülmemelidir; düzenli yedeklemeler ve uygun veri koruma stratejileri de uygulanmalıdır.

Snapshot Kullanım Senaryoları

1. Güncelleme ve Yama Testleri:
   • Sistem güncellemeleri ve yamalarından önce snapshot almak, olası sorunları önlemek ve hızlıca geri dönüş sağlamak için idealdir.
2. Geliştirme ve Test Ortamları:
   • Yeni uygulamalar veya ayarlar test edilirken, snapshotlar, testler başarısız olursa VM’yi hızlıca eski durumuna geri döndürmek için kullanılır.
3. Veri Kurtarma:
   • Yanlışlıkla silinen dosyalar veya veri kayıpları durumunda, snapshotlar eski duruma geri dönüş sağlar.

Snapshot Yönetimi

1. Düzenli Temizlik:
   • Eski veya gereksiz snapshotların düzenli olarak silinmesi, disk alanı ve performans üzerinde olumlu bir etki yapar.
2. Kademeli Snapshotlar:
   • Ardışık snapshotlar, yönetimi zorlaştırabilir ve performansı etkileyebilir, bu nedenle yalnızca gerekli olanları tutmak önemlidir.
3. Bellek ve Performans Yönetimi:
   • Snapshot alırken, bellek durumunu da kaydetmek, geri yükleme süresini ve kullanılan disk alanını etkileyebilir.

Snapshot’ların Sınırlamaları ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

1. Depolama Alanı:
   • Snapshotlar, ekstra depolama alanı gerektirir. Özellikle büyük VM’lerde bu önemli bir kaynak kullanımı anlamına gelebilir.
2. Performans Etkisi:
   • Çok sayıda veya eski snapshotlar, disk I/O performansını olumsuz etkileyebilir.
3. Yedekleme Çözümü Olarak Kullanılmamalı:
   • Snapshotlar, yedekleme yerine geçmemelidir. Düzenli yedeklemelerle birlikte kullanılmalıdır.

VMware Snapshotları, esneklik ve güvenlik sağlayan güçlü bir araçtır. Ancak, bu özelliğin etkin bir şekilde kullanılması ve yönetilmesi, sistemlerin verimli ve güvenli bir şekilde çalışmasını sağlamak için kritik öneme sahiptir.

VMware, KB-1025279 numaralı makalesinde best practices olarak tek bir snapshot’un 72 saatten fazla kullanılmamasını ve daha iyi bir performans için yalnızca 2 ila 3 snapshot kullanımını önermektedir.

Ortamlarınızda bulunan snapshotları PowerCLI ile yönetmek için, “vCenter Snapshot Raporu | PowerCLI Script“, “Powershell ile Snapshot Alma / Snapshot Silme” yazılarıma bakabilirsiniz.

• VMSA-2025-0010: VMware ESXi ve vCenter Server’da Tespit Edilen Güvenlik Açıkları
• “CVE-2025-22249: VMware Aria Automation’daki XSS Açığı VMSA-2025-0008
• VMware Tools CVE-2025-22247 Açığı: Sanal Makinelerde Dosya Manipülasyonu Riski VMSA-2025-0007
• VMware vCenter Build Numbers ve Versions 8 & 7 & 6
• VMSA-2025-0006 VMware Aria Operations’ta Yerel Ayrıcalık Yükseltme Açığı (CVE-2025-22231) ve Çözüm Yolları​